Ons netwerk van relaties, gezin, familie, vrienden, werk etc. wordt ons sociale systeem genoemd. Zowel bij het onstaan als het oplossen van psychische of psychiatrische klachten blijkt dit systeem een belangrijke invloed uit te oefenen. Vaak hebben de problemen van verschillende betrokkenen in een sociaal systeem betrekking op elkaar en worden ze door elkaar beïnvloed. Gezins- en relatietherapie heeft hier aandacht voor en maakt van dit inzicht gebruik. Daarom wordt de gezins- en relatietherapeut ook wel systeemtherapeut genoemd.
Partners en/of gezinsleden, waarvan de problematiek verweven is, kunnen samen in therapie. Ouders, een specifiek familielid of anderen die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een persoon kunnen ook voor een aantal sessies uitgenodigd worden tijdens een individuele therapie.
Gezins- en relatietherapie heeft tot doel om de omgang van betrokkenen in een sociaal systeem of de manier waarop naar het probleem wordt gekeken te veranderen. Onderlinge reacties worden in de therapie bewust ingezet en er wordt geleerd de invloed ervan te begrijpen. Thuis moeten de nieuwe inzichten in de praktijk worden gebracht. Soms wordt hiertoe huiswerk opgegeven waar later op wordt teruggekomen.
Als er ook aandacht wordt geschonken aan het sociale systeem van het individu treedt er sneller herstel op voor de korte en de lange termijn. In gezins- en relatietherapie worden de krachten als het ware gebundeld. De bereidheid van betrokkenen (gezin, gezin van herkomst, partner) om aan herstel te werken is vaak groot. Relaties en hele gezinnen kunnen hierdoor vaak weer (snel) in balans raken. De therapie is goed toepasbaar bij elke culturele achtergrond.